AI tạo sinh là gì? Xây dựng nguyên tắc sử dụng AI HIỆU QUẢ

Wi Team

23/04/2025

AI tạo sinh là gì và vì sao ngày càng được ứng dụng rộng rãi? Khi hiểu rõ cách hoạt động và ứng dụng của Generative AI, doanh nghiệp sẽ dễ dàng đạt được nhiều lợi ích kinh doanh tiềm năng. Cùng Wi Team khám phá tất tần tật về trí tuệ nhân tạo tạo sinh ngay trong bài viết dưới đây nhé.

Nội dung chính

1. AI tạo sinh là gì?

AI tạo sinh là gì
AI tạo sinh là gì

AI tạo sinh, hay còn gọi là Generative AI, là một dạng AI có khả năng tạo ra nội dung và ý tưởng mới, bao gồm cả các cuộc trò chuyện, câu chuyện, hình ảnh, video và âm thanh. GenAI có thể học dưới nhiều dạng ngôn ngữ và dùng kiến thức đã học để giải quyết vấn đề mới.

Generative AI hoạt động dựa trên các mô hình học sâu, mô phỏng cách con người học hỏi và ra quyết định. Bằng cách phân tích lượng dữ liệu khổng lồ, mô hình này nhận diện và mã hóa các mối quan hệ, sau đó tạo nội dung mới phù hợp với yêu cầu hay câu hỏi bằng ngôn ngữ tự nhiên của người dùng.

2. Lợi ích của AI tạo sinh

Giá trị của GenAI thể hiện qua việc cá nhân và doanh nghiệp sử dụng nội dung do nó tạo ra để nâng cao hiệu quả kinh doanh. Dưới đây là những lợi ích nổi bật.

2.1. Hỗ trợ nghiên cứu nhanh chóng

Generative AI giúp phân tích dữ liệu phức tạp theo cách mới, hỗ trợ phát hiện xu hướng tiềm ẩn, tóm tắt nội dung, đề xuất giải pháp và tạo tài liệu từ ghi chú. Công nghệ này đang thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới, ví dụ hỗ trợ ngành dược tạo và tối ưu hóa protein, đẩy nhanh quá trình phát triển thuốc.

2.2. Cải thiện trải nghiệm khách hàng

GenAI có thể tương tác tự nhiên trong hội thoại, hỗ trợ dịch vụ khách hàng và cá nhân hóa quy trình làm việc. Ví dụ, chatbot, voicebot và trợ lý ảo giúp phản hồi chính xác, giải quyết liên hệ ban đầu. Ứng dụng này còn tăng tương tác bằng cách cá nhân hóa ưu đãi và nội dung giao tiếp với khách hàng.

2.3. Tối ưu hóa quy trình kinh doanh

AI tạo sinh giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình bằng cách ứng dụng máy học và AI vào nhiều lĩnh vực khác nhau như kỹ thuật, tiếp thị, bán hàng, tài chính và chăm sóc khách hàng. Nhờ đó, hiệu suất vận hành được cải thiện toàn diện, mang lại lợi thế cạnh tranh trong môi trường kinh doanh hiện đại.

Dưới đây là những cách Generative AI tạo sinh có thể hỗ trợ tối ưu hóa quy trình:

  • Trích xuất và tóm tắt dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau để phục vụ hoạt động tìm kiếm và quản lý kiến thức.
  • Phân tích và tối ưu các tình huống cụ thể nhằm giảm chi phí trong tiếp thị, quảng cáo, tài chính và kho vận.
  • Tạo dữ liệu tổng hợp để hỗ trợ gán nhãn và cải thiện hiệu quả cho các mô hình học máy có giám sát.

2.4. Nâng cao năng suất của nhân viên

GenAI có thể đóng vai trò như một trợ lý thông minh, hỗ trợ nâng cao hiệu suất làm việc cho mọi nhân sự trong tổ chức. Từ tìm kiếm thông tin đến sáng tạo nội dung theo cách tự nhiên như con người, công nghệ này giúp tối ưu quy trình và cải thiện năng suất ở nhiều vị trí khác nhau.

3. AI tạo sinh hoạt động như thế nào?

Tương tự như các dạng AI khác, để hiểu rõ AI tạo sinh là gì, bạn cần biết cách vận hành của công nghệ này dựa trên các mô hình máy học quy mô lớn như thế nào.

3.1. Mô hình nền tảng (FM)

Mô hình nền tảng (Foundation Model – FM) là các mô hình máy học được huấn luyện trên dữ liệu tạo sinh không dán nhãn, cho phép thực hiện nhiều tác vụ chung. Đây là kết quả của hàng thập kỷ phát triển công nghệ. FM học từ mẫu và mối quan hệ trong dữ liệu để dự đoán phần tử tiếp theo.

Ví dụ, với hình ảnh, FM có thể phân tích và tạo phiên bản sắc nét hơn từ ảnh gốc. Với văn bản, mô hình dự đoán từ tiếp theo dựa trên ngữ cảnh và các từ trước đó, sau đó chọn từ phù hợp bằng kỹ thuật phân phối xác suất. Cách hoạt động này giúp mô hình trở nên linh hoạt hơn.

3.2. Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM)

Mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Model – LLM) là một nhánh của mô hình nền tảng (FM), tiêu biểu như các mô hình GPT của OpenAI. LLM được thiết kế đặc biệt cho các tác vụ liên quan đến ngôn ngữ như tạo văn bản, tóm tắt, phân loại, hội thoại và trích xuất thông tin từ dữ liệu văn bản.

Điểm nổi bật của LLM là khả năng xử lý đa tác vụ nhờ số lượng tham số khổng lồ giúp học các khái niệm phức tạp. Ví dụ, GPT-3 tạo nội dung với vài từ đầu vào. Nhờ được đào tạo trên dữ liệu đa dạng từ Internet, các mô hình này có thể áp dụng kiến thức vào nhiều tình huống thực tế.

4. 4 loại mô hình GenAI phổ biến

Dưới đây là phần khái quát ngắn gọn giúp bạn hình dung rõ hơn AI tạo sinh là gì thông qua 4 mô hình Generative AI phổ biến hiện nay.

4.1. Mô hình khuếch tán

Mô hình khuếch tán tạo dữ liệu mới bằng cách thêm nhiễu có kiểm soát vào dữ liệu gốc qua nhiều vòng lặp, làm dữ liệu dần khác đi. Sau đó, mô hình đảo ngược quá trình bằng cách khử nhiễu từng bước, từ đó tạo ra mẫu mới vẫn mạch lạc và thực tế, nhưng khác biệt so với dữ liệu ban đầu.

4.2. Mạng đối nghịch tạo sinh

Mạng đối nghịch tạo sinh (GAN) gồm hai mạng nơ-ron đào tạo song song: một mạng tạo dữ liệu giả và một mạng đánh giá tính xác thực. Chúng cạnh tranh liên tục, giúp cải thiện chất lượng dữ liệu đầu ra. Khi mạng sinh đủ mạnh để đánh lừa mạng phân biệt, kết quả là dữ liệu mới rất giống dữ liệu thực tế.

4.3. Bộ mã hóa tự động biến phân

Bộ mã hóa tự động biến phân (VAE) nén dữ liệu đầu vào không gian ngầm đơn giản, sau đó giải mã để tái tạo dữ liệu ban đầu. Quá trình này giúp mô hình học các đặc trưng cốt lõi và tạo ra dữ liệu mới thực tế, dễ tùy chỉnh, phản ánh đúng cấu trúc của dữ liệu ban đầu.

4.4. Mô hình bộ chuyển đổi

Mô hình GenAI dựa trên bộ chuyển đổi như GPT dùng cơ chế tự chú ý và ngữ cảnh để hiểu và xử lý ngôn ngữ. Với nhiều lớp mã hóa, mô hình hiểu mối quan hệ giữa các từ, giúp tạo văn bản mạch lạc, phù hợp ngữ cảnh và hỗ trợ tác vụ như dịch, trả lời câu hỏi hay viết sáng tạo.

5. Ứng dụng của Generative AI là gì?

Ứng dụng của Generative AI là gì
Ứng dụng của Generative AI là gì

Để tiếp cận thực tiễn rõ hơn về AI tạo sinh là gì trong đời sống công việc hiện đại, dưới đây là các cách ứng dụng GenAI hiệu quả.

5.1. Tạo nội dung văn bản

Tạo văn bản là ứng dụng phổ biến và phát triển nhất của Generative AI, với khả năng tạo ra nội dung chân thực, mạch lạc. Công nghệ này hỗ trợ nhiều lĩnh vực như giáo dục, khoa học, tiếp thị, dịch thuật, chăm sóc khách hàng và có thể ứng dụng trong hầu hết các quy trình cần sản xuất nội dung.

5.2. Tạo hình ảnh và video

Generative AI có thể tạo hình ảnh, video hoặc âm thanh tự nhiên từ mô tả văn bản, giúp tiết kiệm chi phí, thời gian và công sức thiết kế. Nhờ học từ dữ liệu lớn, công nghệ này hỗ trợ các ngành như quảng cáo, game và thiết kế sản phẩm, giúp tăng tốc quy trình sáng tạo và tạo mẫu hiệu quả.

5.3. Tạo nhạc và âm thanh

GenAI được ứng dụng trong IVR có thể tạo ra nhạc và âm thanh bằng cách học từ dữ liệu âm nhạc lớn, hiểu cấu trúc, phong cách và cảm xúc. Nhờ các kỹ thuật như Autoregressive và GANs, AI có thể sáng tác nhạc theo thể loại, giai điệu, hoặc phong cách nghệ sĩ, cũng như tạo hiệu ứng âm thanh theo yêu cầu.

5.4. Tạo chatbot AI tự động

Các tổ chức ứng dụng GenAI để cung cấp dịch vụ khách hàng nhanh, hiệu quả và linh hoạt hơn thông qua Conversational AI, tiêu biểu là chatbot. Nhờ khả năng hiểu và tạo phản hồi giống con người, chatbot xử lý yêu cầu khách hàng, hỗ trợ tiếp thị, giao tiếp nội bộ và có thể tích hợp dễ dàng vào nhiều nền tảng.

Chẳng hạn, phần mềm chatbot bán hàng Wion AI là giải pháp nổi bật ứng dụng công nghệ GenAI vào kinh doanh. Với khả năng trò chuyện tự nhiên, hỗ trợ 24/7 và dễ dàng tích hợp vào website, fanpage hay ứng dụng, Wion AI giúp doanh nghiệp tăng trải nghiệm khách hàng và tối ưu hiệu suất bán hàng.

Tạo Chabot AI tự động
Tạo Chabot AI tự động

6. Các lĩnh vực có thể ứng dụng AI tạo sinh

Các lĩnh vực có thể ứng dụng AI tạo sinh
Các lĩnh vực có thể ứng dụng AI tạo sinh

Khi tìm hiểu AI tạo sinh là gì, bạn sẽ thấy công nghệ này có thể tạo nội dung mới và được ứng dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực như sau.

6.1. Sản xuất

AI tạo sinh được ứng dụng mạnh mẽ trong thiết kế sản phẩm, giúp kỹ sư nhanh chóng tạo và thử nghiệm nhiều phương án dựa trên thông số kỹ thuật. Công nghệ này hỗ trợ tạo mô phỏng 3D để kiểm tra ý tưởng, từ đó rút ngắn thời gian phát triển và giảm thiểu rủi ro khi sản xuất.

6.2. Giáo dục

GenAI đang được ứng dụng trong giáo dục để tạo tài liệu, câu hỏi, bài kiểm tra và giáo án phù hợp với từng học sinh. Công nghệ này còn đóng vai trò như một gia sư ảo, hỗ trợ giải thích trực quan bằng hình ảnh hoặc video, giúp nâng cao hiệu quả giảng dạy và cá nhân hóa trải nghiệm học tập.

6.3. Y tế

Generative AI đang góp phần cải thiện ngành y tế qua việc tạo hình ảnh y khoa giả lập để đào tạo, hỗ trợ chẩn đoán và mã hoá y tế. Ngoài ra, GenAI có thể phát triển dược phẩm, phân tích gen và tối ưu quy trình nghiên cứu, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và đào tạo.

6.4. Giải trí

AI tạo sinh đang mở rộng vai trò trong ngành giải trí với khả năng tạo ra nhạc, hình ảnh, video, nhân vật và môi trường game. Công nghệ này còn hỗ trợ sản xuất phim bằng cách tái hiện khuôn mặt diễn viên (deepfake), giúp nâng cao trải nghiệm người dùng và thúc đẩy sáng tạo nội dung mới lạ, sống động hơn.

6.5. Vận tải

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh có thể mô phỏng các tình huống giao thông phức tạp nhằm hỗ trợ đào tạo xe tự lái và tối ưu hóa lộ trình vận chuyển. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể rút ngắn thời gian giao hàng, giảm chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả hoạt động trong ngành vận tải.

7. Sự khác biệt giữa AI và AI tạo sinh

Dưới đây là bảng so sánh giúp bạn hiểu rõ hơn về AI tạo sinh là gì và sự khác biệt so với AI truyền thống trong cách hoạt động, mục tiêu, dữ liệu, ứng dụng và lợi ích mang lại.

Tiêu chíAI truyền thốngAI tạo sinh
Nguyên lý hoạt độngHọc từ dữ liệu sẵn có để xử lý các nhiệm vụ cụ thể như phân loại, dự đoán, tối ưu.Tạo ra nội dung mới dựa trên dữ liệu đã học, như văn bản, hình ảnh, âm thanh, hoặc video.
Mục tiêuNhận diện các mẫu và mối liên hệ trong dữ liệu để đưa ra các quyết định chính xác.Tạo ra ý tưởng mới lạ, nội dung độc đáo không có sẵn trong dữ liệu ban đầu.
Loại dữ liệuCần dữ liệu được gắn nhãn rõ ràng để huấn luyện mô hình.Có thể học từ dữ liệu không gắn nhãn, thậm chí tạo dữ liệu hoàn toàn mới.
Lĩnh vực ứng dụngÁp dụng trong nhận dạng hình ảnh, phát hiện gian lận, cảnh báo rủi ro, dự báo,...Dùng để tạo nội dung sáng tạo như thiết kế sản phẩm, làm nhạc, viết kịch bản, dựng hình ảnh,...
Lợi ích chínhGiúp tự động hóa công việc lặp lại và tăng độ chính xác khi phân tích dữ liệu.Mở ra không gian sáng tạo và tạo ra sản phẩm, dịch vụ mang tính đột phá.

Dù có sự khác biệt về cách hoạt động, nhưng AI truyền thống và AI tạo sinh có thể kết hợp để tạo nên những giải pháp hiệu quả hơn. AI truyền thống đóng vai trò như nền móng, giúp AI tạo sinh học từ dữ liệu và nhận biết các quy luật.

8. Các thách thức của Generative AI

Dù mang lại nhiều tiềm năng, nhưng để hiểu rõ hơn AI tạo sinh là gì và cách ứng dụng hiệu quả, chúng ta cũng cần nhìn nhận những thách thức nổi bật mà công nghệ này đang đối mặt.

8.1. Các vấn đề về chất lượng kết quả

Generative AI dù phát triển nhanh nhưng vẫn tồn tại nhiều hạn chế. Kết quả tạo ra có thể chưa đạt chất lượng hoặc độ chính xác cao, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ bị lạm dụng để tạo thông tin sai lệch, gây lo ngại khi áp dụng trong các lĩnh vực nhạy cảm như y tế, giáo dục hay truyền thông.

8.2. Các vấn đề đạo đức khi sử dụng AI

AI tạo sinh có thể bị khai thác cho mục đích tiêu cực như tạo tin giả, xâm phạm quyền riêng tư hay lừa đảo, ảnh hưởng đến tính xác thực của thông tin trực tuyến. Do đó, cần có các giải pháp kiểm soát và phản ứng kịp thời nhằm hạn chế rủi ro từ việc lạm dụng công nghệ này.

8.3. Các vấn đề pháp lý khi sử dụng AI

Hiện tại, quyền sở hữu trí tuệ đối với nội dung do AI tạo ra vẫn chưa được quy định rõ ràng, gây ra nhiều tranh cãi về quyền lợi, trách nhiệm pháp lý và cách bảo vệ tác phẩm trí tuệ trong môi trường số, đặc biệt khi AI ngày càng có khả năng tạo ra sản phẩm giống con người.

9. Xây dựng nguyên tắc sử dụng cho AI tạo sinh

Nhân viên có thể đã thử dùng AI tạo sinh cho công việc. Thay vì cấm đoán, Wi Team khuyến khích doanh nghiệp nên xây dựng chính sách sử dụng AI rõ ràng để tránh dùng sai cách. Chính sách nên đơn giản, gói gọn trong ba điều không nên và hai điều nên làm khi dùng ChatGPT hoặc các mô hình tương tự:

  • KHÔNG nhập bất kỳ thông tin cá nhân nào như địa chỉ hay số điện thoại.
  • KHÔNG nhập thông tin nhạy cảm liên quan đến tài chính hoặc bảo mật.
  • KHÔNG nhập địa chỉ IP hoặc thông tin nội bộ của công ty, doanh nghiệp.
  • HÃY tắt lịch sử trò chuyện nếu công cụ AI bên ngoài cho phép làm điều đó.
  • HÃY kiểm tra kỹ kết quả đầu ra vì thông tin có thể sai lệch hoặc thiên vị.

Nếu doanh nghiệp dùng phiên bản riêng của mô hình ngôn ngữ lớn, lo ngại về quyền riêng tư khi nhập liệu sẽ không còn. Tuy nhiên, vẫn cần kiểm soát kỹ các nội dung được tạo ra.

10. Các câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp giúp bạn hiểu rõ hơn về AI tạo sinh là gì.

10.1. Sự khác biệt giữa Conversational vs Generative AI?

Sự khác biệt là Conversational AI chỉ tập trung vào giao tiếp tự nhiên giữa AI và con người, như chatbot hoặc trợ lý ảo. Trong khi đó, Generative AI rộng hơn, bao gồm cả khả năng tạo văn bản, hình ảnh, âm thanh và nhiều nội dung sáng tạo khác.

10.2. AI tạo sinh thay thế các công việc như thế nào?

AI tạo sinh có thể thay thế nhiều công việc, đặc biệt là các nhiệm vụ mang tính lặp lại hoặc quy trình hóa. Dưới đây là một số ngành nghề dễ bị ảnh hưởng:

  • Người viết nội dung dạng công thức như mô tả sản phẩm hay bài tóm tắt.
  • Thiết kế hình ảnh, đồ họa hoặc các nội dung trực quan theo mẫu có sẵn.
  • Chăm sóc khách hàng hoặc hỗ trợ kỹ thuật qua văn bản hoặc giọng nói.
  • Nhân sự xử lý dữ liệu như nhập liệu, phân tích số liệu và lên lịch làm việc.

Thậm chí bạn có thể sử dụng GenAI để đặt tên shop mỹ phẩm. Một số công ty sẽ tận dụng AI để thay thế con người, trong khi nhiều đơn vị khác sẽ dùng nó để tăng năng suất cho đội ngũ hiện có.

10.3. GenAI có đang thay đổi công việc sáng tạo không?

GenAI đang thay đổi công việc sáng tạo khi giúp người dùng thử nghiệm nhiều ý tưởng nhanh hơn, từ thiết kế đến kiến trúc. Nó cũng hỗ trợ người không chuyên tạo nội dung như hình ảnh marketing hay podcast một cách dễ dàng.

10.4. GenAI sẽ tác động thế nào đến công việc tương lai?

AI tạo sinh đang dần thay đổi công việc tri thức, buộc con người phải thích nghi để cộng tác hiệu quả với công cụ mới. Dù một số công việc có thể biến mất, nhưng lịch sử cho thấy công nghệ mới thường tạo ra nhiều việc làm hơn là mất đi.

Mong rằng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn rõ hơn về AI tạo sinh là gì và cách ứng dụng hiệu quả cho các doanh nghiệp. Đừng quên ghé thăm website của WiOn để khám phá thêm nhiều bí quyết kinh doanh thiết thực. Chúng tôi luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình vận hành cửa hàng hiệu quả và phát triển bền vững.

Thẻ:

Kiến thức & thuật ngữ
AI